5. Chrzest Jezusa
Twoje narzędzia:
UWAGA: Powyższe linki do tekstów biblijnych udostępniamy wyłącznie dla wygody czytelnika. Znajdują się one jednak na stronach innych, niezależnych od nas autorów, których poglądy i opinie należą wyłącznie do nich, a zespół Projektu Daniel 12 tych poglądów nie autoryzuje ani nie podziela. Autoryzujemy jedynie teksty opublikowane na niniejszej stronie.
Chrzest Jezusa miał miejsce w rzece Jordan, niejako zapoczątkowując w świecie zbawienie, które jest darem Bożym związanym z przelaniem Ducha Świętego i które dotyczy wyłącznie wybrańców Bożych, wyselekcjonowanych z Jego woli.
Poszukując cech symboliki zbawienia wspólnych ze Starym Testamentem, natrafiamy na wejście Izraela do ziemi obiecanej po 40 latach pielgrzymki na pustyni. Z wydarzeniem tym wiąże się przejście przez rzekę Jordan dnia 10 I (10 Nisan; Joz 4:19), do którego przygotowania trwały 3 dni (Joz 1:11; 3:2, 3). Tymczasem posługa Jezusa trwała 3 lata (a dokładniej 3,5 roku), zgodnie z biblijnym przyzwoleniem, które umożliwia podstawienie 1 roku za 1 dzień i na odwrót (Lb 14:34; Ez 4:6). Oczywiście, symbolika „trzech dni” łączy się także z drugim zmartwychwstaniem Jezusa, czyli zmartwychwstaniem ciała, które wydarzyło się „dnia trzeciego”.
Niepodważalnym łącznikiem ze starotestamentową datą wejścia do ziemi obiecanej 10 I jest uroczysty wjazd Jezusa do Jerozolimy na osłach (powszechnie nazywany „Niedzielą Palmową”) w tym samym dniu, 10 I, co pokrywa się także z datą wyboru Baranka ofiarnego (Wj 12:3), który miał zostać złożony w ofierze dnia 14 I, czyli w dniu Paschy (Wj 12:6). Ofiarę paschalną spożywano od wieczora dnia 14 Nisan (Kpł 23:5) przez noc, kończąc ją przed porankiem (Wj 12:8-10), przy czym zgodnie z kalendarzem biblijnym (żydowskim) wieczorem rozpoczynał się już dzień 15 Nisan, czyli Święto Przaśników (Ezd 6:19,22). Dlatego tej nocy spożywano ofiarę paschalną wraz z przaśnikami (chlebem niekwaszonym, powszechnie nazywanym „macą”; Wj 12:8), z tą różnicą, że mięso należało spożyć przed upływem nocy, a przaśniki spożywano przez 7 kolejnych dni (Kpł 23:6). Można więc stwierdzić, że posiłek paschalny rozciąga się na dni 14 i 15 Nisan. Z drugiej jednak strony, dzień 15 Nisan nie pasuje do układanki, która pozwala utożsamić Ukrzyżowanie z ofiarą paschalną.
Zamieszanie wokół dni 14 i 15 Nisan wynika z tego, że w kalendarzu żydowskim dzień rozpoczyna się po zachodzie słońca (1Kor 11:23), a w tradycyjnych kalendarzach o północy. Ponadto, zgodnie z tradycją żydowską, baranka zabijano popołudniu dnia 14 Nisan, a według Biblii odbywało się to wieczorem dnia 14 Nisan (Wj 12:6). Przykładowo, jeżeli dzień 15 Nisan wypada 1 kwietnia i jest to piątek, to w rzeczywistości dzień 15 Nisan rozpoczyna się 31 marca, w czwartek, po zachodzie słońca, a kończy 1 kwietnia, w piątek, przed zachodem słońca. Nowy Testament najwyraźniej łączy ofiarę paschalną z pierwszym dniem Święta Przaśników (Mt 26:17; Mk 14:12; Łk 22:7), z kolei według ewangelii Jana dzień ofiary paschalnej pokrywa się z dniem ukrzyżowania Jezusa, który nastąpił nazajutrz po „ostatniej wieczerzy” Jezusa (J 18:28,39; 19:14-16). Panuje spór co do ustalenia prawidłowej daty, a nawet godziny ukrzyżowania Jezusa. Jego powodem mają być rozbieżności wynikające z dwóch różnych systemów pomiaru czasu (np. kalendarza żydowskiego i juliańskiego) bądź pomiaru odległości. Poza Judeą nów Księżyca mógł być rozpatrywany w odniesieniu do rzymskiego systemu pomiaru czasu, gdyż Judea znajdowała się pod panowaniem Rzymu (członkowie diaspory żydowskiej zwykle obchodzili święta 8-dniowe). Istotne jednak jest to, że Biblia łączy ze sobą daty 14 i 15 Nisan, podobnie jak łączy Paschę i Święto Przaśników. Nakaz spożywania przaśników obowiązywał od wieczora dnia 14 Nisan do wieczora dnia 21 Nisan (Wj 12:18). Wyjście z Egiptu łączy bowiem dwa przeciwstawne obrazy: śmierć pierworodnych synów Egiptu oraz wykupienie pierworodnych synów Izraela (Wj 13:13-16).
Wyjście z Egiptu utożsamiane jest z datą 15 Nisan (Lb 33:3), co wynika z pory nocnej (Wj 12:29; 41-42). Warto też zaznaczyć, że pierwszym przystankiem Eksodusu w 1447 r. p.n.e. było miasto Sukkot, którego nazwa nawiązuje do Święta Namiotów (Wj 12:37; Lb 33:5).
Ponieważ Księga (ewangelia) Jana sugeruje, że Jezus spożył wieczerzę paschalną z uczniami na dzień przed przygotowaniem Paschy, to – gdyby przyjąć, że ukrzyżowanie Jezusa miało miejsce dnia 14 Nisan – jedną Paschę mamy dnia 13 Nisan, a drugą 14 Nisan. Sami Żydzi nie byli co do tego zgodni i tak jest do dzisiaj. Saduceusze uznawali Paschę i Święto Przaśników za dwa odrębne święta, a Faryzeusze łączyli je w jedno, dlatego ci pierwsi uważali, ze dniem Paschy jest 14 Nisan, a drudzy, że 15 Nisan.
Jeszcze inne założenie, w kontekście pozornej sprzeczności dotyczącej daty śmierci Jezusa, zdaje się sugerować, że chodzi o obrazy (w przekazie duchowym) dwóch równoległych świąt – Paschy pierwszego i Paschy drugiego miesiąca, przy czym Pascha drugiego miesiąca odnosiłaby się wtedy do czasów Wielkiego Ucisku. Potwierdza to symbolika proroctwa o 70 tygodniach z Księgi Daniela (Dn 9), która wyraźnie wskazuje zarówno na okres pierwszego, jak i drugiego przyjścia Jezusa, czyli na okres, w którym zbawienie przechodzi od Żydów do „pogan” a następnie na okres, w którym przechodzi ono od chrześcijan do „innych pogan”. Każdy z tych okresów to również pozorne zwycięstwo Szatana, które ostatecznie obraca się w sąd spadający na niego, a wraz z nim na wszystkich niewybrańców. Szatan podszywa się pod Boga (anioła światłości), a niewybrańcy (jego aniołowie) podszywają się pod Bożych wybrańców (aniołów Bożych).
Podczas Paschy pierwszego miesiąca, kiedy Egipcjanie grzebią swoich pierworodnych, Żydzi wychodzą z Egiptu, natomiast podczas Paschy drugiego miesiąca (Wj 16:1) następuje zesłanie przepiórek (mięsa; wieczorem) i manny (chleba; rano). W Nowym Testamencie Jezus objawia się jako Chleb z nieba, a Jego Duch zrozumienia nazywany jest „mięsem”, które przeznaczone jest dla wybrańców Późnego Deszczu.
W czasie Święta Przaśników drugiego miesiąca, które trwało 7 dni, król Ezechiasz wraz z jego zgromadzeniem uchwalił świętować jeszcze 7 dni (2Krn 30:13, 21-23), co symbolizuje dwie porcje Późnego Deszczu w odniesieniu do czasów ostatecznych.
Inna z teorii uznaje, że rozbicie ofiary paschalnej na dwa dni, tj. 14 i 15 Nisan, wynikało z niemożności złożenia ofiar ceremonialnych w świątyni w ciągu jednego dnia, stąd część pielgrzymów (z południa) przybywała w porze wieczornej, a druga część (z północy) w porze porannej.
Nie wolno też zapomnieć, że pierwszy dzień święta Przaśników jest równocześnie szabatem, co by wykluczało dzień 15 Nisan jako dzień Ukrzyżowania, choć należy również pamiętać, że Żydzi nierzadko sami łamali prawo, na które tak chętnie się powoływali.
Tak czy inaczej, należy zwrócić uwagę na to, że na pierwszy rzut oka Nowy Testament łączy Paschę z pierwszym dniem Święta Przaśników (Mt 26:17; Mk 14:12; Łk 22:7-8), z tą różnicą, że u Mateusza słowo „dzień” w ogóle nie występuje, choć z drugiej strony, w tekście oryginalnym nigdzie nie pojawia się słowo „święto”, przy czym słowo protos („pierwszy”) można także przetłumaczyć jako „przed” lub „początek”, a słowo hemera („dzień”) może także oznaczać jakiś „okres” lub „sezon”. Biorąc to pod uwagę, można założyć, że spożywanie przaśników odnosi się do samego dnia Paschy, przyjście uczniów Jezusa do okresu „przed” Świętem Przaśników, a zabicie ofiary paschalnej do okresu spożywania przaśników, jednak przed pierwszym dniem święta. Oczywiście, jest to tylko jedna z koncepcji, pozwalająca zachować zgodność przekazu z rzeczywistością fizyczną, co zarazem może być pułapką. Zawsze jednak powinniśmy koncentrować się na przekazie duchowym. Jezusa nie dotyczy wypełnianie prawa fizycznego, gdyż przyszedł On wypełnić Prawo Ducha, i to zarówno jako Baranek Ofiarny, ale i jako Kapłan Najwyższy, który tę ofiarę składa.
Powszechnie przyjmuje się, że Jezus umarł dnia 14 Nisan w 33 roku naszej ery. Przekonanie to wynika z potrzeby dopasowania tej daty do opisu biblijnego, który wspomina o dniu poprzedzającym szabat, a więc o piątku przed zachodem słońca (J 19:14-16; 19), który w dniu 14 Nisan wypadał w latach 30, 33 i 36 n.e., a więc podczas kadencji prokuratora Judei Poncjusza Piłata (26-36 r. n.e., według źródeł świeckich). Ponadto 15 rok panowania Cesarza Tyberiusza (14-37 r. n.e., według źródeł świeckich) pokrywa się z rokiem 29 n.e., który zbiega się z działalnością Jana. Chrzest Jezusa miał miejsce w porze jesiennej. Dodając więc do tego 3 lata i 6 miesięcy działalności Jezusa (m.in. poprzez odniesienie do Eliasza; niektórzy liczą też, ile razy Jezus obecny był na świętach Paschy), uzyskujemy datę Ukrzyżowania w roku 33 n.e. w porze wiosennej, kiedy obchodzona jest Pascha. Pamiętajmy jednak, że wyliczenia te opierają się na źródłach świeckich. Dosłowne potraktowanie tych opisów staje się jednak źródłem szeregu sprzeczności oraz sporów, na przykład o to, czy wieczerza Jezusa z apostołami miała miejsce 13 czy 14 Nisan, bo jeżeli 14, to Ukrzyżowanie musiałoby wypaść dnia 15 Nisan, a wtedy nie da się dopasować piątku do daty Ukrzyżowania w latach 26-36 n.e. Trwa także spór o godzinę ukrzyżowania Jezusa. Według Marka (Mk 15:25) miało się ono odbyć około godziny trzeciej, a według Mateusza i Łukasza (Mt 27:45; Łk 23:44) około godziny szóstej, ze wskazaniem, że śmierć nastąpiła o godzinie dziewiątej. Według Jana (J 19:14) o godzinie szóstej zapadł dopiero wyrok śmierci, co może także wskazywać na moment ukrzyżowania pomiędzy godzinami trzecią a dziewiątą, z punktem kulminacyjnym o godzinie szóstej, kiedy zapadła ciemność. Dlatego Jan używa wyrażenia „około szóstej”. Inny spór dotyczy zakupu wonności na namaszczenie ciała Jezusa (przed czy po szabacie oraz, czy mowa o szabacie dnia siódmego; Mk 16:1; Łk 23:56).
Oczywiście można też założyć, że wieczerza paschalna rozpoczęła się dnia 14 Nisan po zachodzie słońca, a więc po przejściu z dnia 13 Nisan w 14 Nisan. Wtedy ukrzyżowanie Jezusa, które odbyło się w ciągu dnia, również miałoby miejsce dnia 14 Nisan. Ponieważ Ukrzyżowanie odbyło się za dnia, a zabicie ofiary paschalnej związane jest z nocą, noc zostaje tu przywołana symbolicznie poprzez wzmiankę o nastaniu „ciemności”. Data 15 Nisan ma zatem znaczenie bardziej symboliczne jako początek święta Przaśników, jako dzień szabatu, czy jako dzień wyjścia z Egiptu. Tradycja żydowska zakazuje pracy w dzień szabatu, łącznie z ograniczeniem przemieszczania się, a, duchowo rzecz biorąc, szabat symbolizuje odpoczynek (zbawienie) w Jezusie Chrystusie. Dokładna analiza procesu aresztowania i uśmiercenia Jezusa ujawnia cały szereg przykładów naruszenia prawa, abstrahując już od braku uznania Jezusa za Boga przez religijnych przywódców czy fałszywego świadectwa składanego przeciw Jezusowi, by uzyskać wyrok skazujący. Duchowo rzecz ujmując, to właśnie owo fałszywe świadectwo składane przeciw Duchowi Bożemu (duchowemu przekazowi Słowa) de facto obnaża fakt skazania na śmierć (na obecność w nich ducha Szatana) samych oskarżycieli, czyli „dzieci Szatana” – wszystkich niezbawionych, a docelowo wszystkich niewybrańców.
Symboliczny „Wielki Tydzień”, trwający od dnia 9 do 16 Nisan czy od 10 do 17 Nisan (licząc po zachodzie słońca), niejako wskazuje, że środek przypada na 14 Nisan a koniec na 17 Nisan, czyli na dwie prominentne daty Święta Paschy (Przaśników). Ma to również zastosowanie w przypadku obchodów Paschy drugiego miesiąca („Drugiej Paschy”), czyli dat 14 i 17 Zif (na dzień 17 Zif przypada początek Deszczu podczas Potopu; Rdz 7:11, 12). Święto Paschy (Przaśników) identyfikowane jest z siedmioma dniami – siedem dni mamy również od symbolicznego wyboru Baranka (dnia 10 Nisan – świeckie obchody Niedzieli Palmowej, choć uroczysty wjazd Jezusa mógł mieć miejsce w poniedziałek) do pierwszego ukazania się Jezusa apostołom w Wieczerniku (17 Nisan), które stanowi symbol spełnienia obietnicy zmartwychwstania ciała. Zauważmy także, że ze względu na brak pewności co do nowiu księżyca i zgodności z jego obserwacją w Palestynie, wśród diaspory żydowskiej święto to obchodzone jest przez 8 dni. Niemniej jednak siódmy dzień Święta Paschy ma szczególną wymowę, bowiem utożsamiany jest z przejściem przez Morze Czerwone. Innym ważnym dniem jest drugi dzień tego święta, czyli dzień 16 Nisan, w którym rozpoczyna się liczenie omeru (Kpł 23:15,16), tzn. okresu 49 dni do Święta Pięćdziesiątnicy (Święta Tygodni lub Święta Żniw), kiedy składano ofiarę z pszenicy. Święto Pięćdziesiątnicy jest pewną analogią do Roku Jubileuszowego.
Z wejściem do ziemi obiecanej wiążą się obchody roku szabatowego, który jest z kolei początkiem roku jubileuszowego, który oficjalnie, według zaleceń Boga, przypada na dzień 10 VII (Kpł 25:2, 9-12), a więc na Dzień Zadośćuczynienia (lub Przebłagania; Kpł 16:29-34; 23:27-32; Lb 29:7-11). Rzeka Jordan łączy ze sobą dwa duże wydarzenia symboliczne – „przejście”, które jest głównym motywem Paschy (słowo pascha jest greckim odpowiednikiem hebrajskiego pesach, które oznacza „przejście"), oraz chrzest Jezusa. Łączy zatem dzień 10 I (wejście do ziemi Kanaan i wybór baranka) z dniem 10 VII (rok jubileuszowy i Święto Zadośćuczynienia). Tak jak 3,5 dnia, czyli „pół tygodnia”, połączyliśmy z Paschą, czyli dniem 14 I, tak też dzień 10 VII (zakładaną datę chrztu Jezusa w roku 29 n.e.) łączy z dniem 10 I, czyli dniem wyboru baranka na ofiarę paschalną (w roku 33 n.e.), okres 3,5 roku, zgodnie z zasadą, że 1 dzień to 1 rok (Lb 14:34; Ez 4:6).
Jeśli rodzina była nieliczna, baranka wybierano i spożywano wraz z sąsiadami, a więc w dwie rodziny (Wj 12:4). Podczas „triumfalnego wjazdu” Jezusa do Jerozolimy witały Go dwa tłumy – ten przed Nim i ten po Nim (Mt 21:9) – idące z gałązkami palmowymi (J 12:13). Nawiązuje to do wielkiego tłumu „pogan” (wybrańców) podczas okresu Wielkiego Ucisku (Ap 7:9), przy czym gałązki palmowe przywołują na myśl budowę szałasów (Ne 8:15) podczas Święta Szałasów (Namiotów). Wcześniej wspomnieliśmy o pierwszym postoju podczas Eksodusu, którym był Sukkot („szałas”). Jak się później przekonamy, to właśnie w czasie Święta Szałasów Noe wypuszcza gołębicę na drugą i trzecią misję, w „środku” tego święta oraz na jego końcu. Druga misja gołębicy (17 VII) przynosi owoc w postaci gałązki oliwnej, która jest symbolem Jezusa Chrystusa. Data 17 VII jest także bardzo prawdopodobną datą narodzin Jezusa.
Wszystko wskazuje też na to, że narodziny Jana Chrzciciela miały miejsce około momentu wyboru baranka na święto Paschy drugiego miesiąca (dnia 9/10 Zif), co oznacza, że obrzezanie Jana musiałoby nastąpić około połowy święta Paschy drugiego miesiąca (17 II). Daty te odpowiadają datom zapowiedzi Potopu (9/10 II; Rdz 7:4,10) oraz początku Deszczu (17 II), przy czym wody Potopu utrzymywały się przez pięć miesięcy (150 dni; Rdz 7:24). Co ciekawe, Jan był starszy od Jezusa o około 6 miesięcy (Łk 1:26, 36), z naciskiem na 5 miesięcy (Łk 1:24), więc mogło to być około 157 lub 158 dni. Daty 9 II i 10 II wynikają z faktu, że deszcz rozpoczął się „po siedmiu dniach”, a nie „dnia siódmego”, co może oznaczać zarówno 9 II, jak i 10 II. Święto Zadośćuczynienia (Pojednania), choć oficjalnie związane z datą 10 VII, uwzględnia także dzień 9 VII (Kpł 23:32). Podkreślmy raz jeszcze, że według kalendarza biblijnego (i żydowskiego) dzień rozpoczyna się w porze wieczornej, po zachodzie słońca.
Należy też dodać, że Żydzi prowadzą kalendarz na dwa sposoby, to znaczy, kalendarz oficjalny (cywilny), w którym dzień 1 Tiszri jest początkiem roku, oraz kalendarz świąteczny, w którym rok otwiera dzień 1 Nisan. Innymi słowy, I i VII miesiąc hebrajski mieszają się ze sobą, co oznacza, że Święto Paschy i Święto Namiotów, które w kalendarzu świątecznym wypadają odpowiednio w miesiącach I (marzec/kwiecień) i VII (wrzesień/październik), w kalendarzu cywilnym wypadają odwrotnie, a więc w miesiącach VII (marzec/kwiecień) i I (wrzesień/październik).
Jak już wspomnieliśmy, motyw Paschy odnosi się do wyjścia z niewoli egipskiej właśnie w nawiązaniu do Święta Paschy i Święta Przaśników, a kończy wejściem do ziemi obiecanej około 40 lat później. W zasadzie wędrówka Izraela (z około czterdziestoma dwoma postojami) jest niejako podzielona na trzy okresy: pierwszy rok z czternastoma postojami, następnie trzydzieści osiem lat (Pwt 2:14) z dwudziestoma postojami i w końcu ostatni rok z ośmioma postojami. Co ciekawe, genealogia Jezusa obejmuje 42 pokolenia, podzielone na 3 okresy po 14 pokoleń (Mt 1:17). Z kolei liczba 38 może wskazywać na wiek Jezusa w momencie Ukrzyżowania.
Zacznijmy od tego, że Herod poszukiwał dzieci do drugiego roku życia (Mt 2:16), a pobyt Jezusa w Egipcie, choć jego długości nie sprecyzowano (powszechnie przyjmuje się, że Herod Wielki umarł w roku 4 p.n.e., mimo że niektórzy wskazują na rok 1 p.n.e. czy nawet rok 1 n.e.), z dużą dozą prawdopodobieństwa mógł wynosić 3 lata lub 3,5 roku, w ramach analogii do długości okresu posługi Jezusa lub okresu głodu za dni Eliasza. Wskazywałoby to na powrót Jezusa do ziemi Izraela (najpierw do Nazaretu, jak pamiętamy) w wieku około 5 lat. Duchowo rzecz ujmując, Egipt to także symbol niewoli Szatana, a „ukrywanie się” Jezusa to „ukrywanie” lub inaczej wstrzymanie zbawienia, co jest obrazem równoległym do okresu głodu Słowa Bożego.
Symbolika dotycząca narodzenia Jezusa rozpoczyna w Księdze Apokalipsy obrazowy opis wojny pomiędzy Michałem (obrazującym Jezusa) a Smokiem (obrazującym Szatana). Szatan pociąga za sobą niewybrańców („trzecią część gwiazd nieba”; Ap 12:4), natomiast Jezus rodzi się w kobiecie i z kobiety (w wybrańcach Bożych i jako Prawo Ducha). Kiedy dziecię zostaje zabrane do Nieba (Ap 12:5), wówczas dokonuje się sąd nad Szatanem. „Kobieta” (wybrańcy Boży) karmiona jest na pustyni przez 1260 dni w miejscu wyznaczonym przez Boga (Ap 12:6). Kiedy Szatan zostaje zrzucony z Nieba na Ziemię, Kobieta, pod osłoną dwóch skrzydeł orła wielkiego, jest nadal żywiona w miejscu na pustyni „przez czas i czasy i połowę czasu” (Ap 12:14). Wówczas Szatan atakuje ją wodą, niczym powodzią, jednak wody powodzi zostają pochłonięte przez ziemię (Ap 12:16). „Skrzydła orła” to obraz obecności dwóch Świadków, Ojca i Ducha (lub Ojca i Syna), czyli obraz zbawienia wszystkich wybrańców, natomiast „powódź”, czyli symboliczne rozlanie się ducha Szatana i jego fałszywych doktryn, to obraz sądu (pochłonięcia) wszystkich niewybrańców. Symbolika zarówno „1260 dni”, jak i „czasu, czasów i połowy czasu” nawiązuje do okresu „trzech i pół roku”, choć może też chodzić o dwa różne okresy (mogą to być dwa różne symbole).
Pobyt Jezusa (Zbawiciela) w Egipcie, czyli „ukrycie zbawienia”, to także symboliczna śmierć Jezusa. Zgodnie z zasadą, że „zamiar oznacza czyn”, tak jak to było w przypadku symbolicznej ofiary Abrahama, którą chciał złożyć z własnego syna, Izaaka (Heb 11:17), pobyt Jezusa w Egipcie ukazuje Szatana jako „zabójcę”. W tym kontekście oznacza to duchową śmierć Słowa Bożego lub inaczej brak zbawczego Słowa Bożego, co jest obrazem sądu Bożego. Zakończenie proroctwa wizją śmierci Dwóch Świadków (obrazującą śmierć Syna, który przebywał w Duchu, ze wskazaniem Święta Paschy jako dnia egzekucji, a Jerozolimy jako miejsca ukrzyżowania), łączy ich śmierć z symboliką duchowego Egiptu i duchowej Sodomy oraz z symboliką okresu trzech i pół dnia (Ap 11:9, 11), który odpowiada okresowi trzech i pół roku.
Stwierdzenie, że Jezus mógł przebywać w Egipcie przez trzy i pół roku nie jest zatem bezpodstawne.
Należy przy tym zwrócić uwagę na to, że wcześniej, przy okazji rodowodu Jezusa (wg. Mateusza), wspomnieliśmy o 3 okresach po 14 pokoleń każdy, co w sumie daje 42, którą to liczbę zestawiliśmy z liczbą postojów Izraela podczas Eksodusu. W przypadku drugiego rodowodu Jezusa (wg. Łukasza), Jego wiek, także w nawiązaniu do rozpoczęcia przez Niego działalności, która z kolei została zainicjowana przez Jego chrzest, podany jest jako „około 30 lat” (Łk 3:23). Odliczając około 30 lat od „eksodusu” Jezusa z Egiptu, kiedy musiał mieć około 5 do 5,5 roku, odkrywamy, że rzeczywisty wiek Jezusa podczas chrztu, czyli w momencie rozpoczęcia działalności, musiał wynosić około 35 lat. Na tej podstawie łatwo wyliczyć wiek Jezusa w momencie Jego ukrzyżowania, to znaczy, około 38 lat (a dokładniej 38,5 roku).
Z pewnością wiek „około 30 lat” ma także znaczenie umowne jako wiek wymagany do służby kapłańskiej (w przypadku Lewitów; Lb 4:3; 1Krn 23:3), choć później został on zmieniony na lat 20 (1Krn 23:24, 27). Daje to pewną podstawę, by wydarzenia związane z chrztem Jezusa umiejscowić 29,5 roku, czyli „około 30 lat”, po Jego wyjściu z Egiptu. Eksodus z pewnością można skojarzyć z okresem Paschy. O „eksodusie” (Łk 9:31) Jezus mówi także podczas przeobrażenia na Górze, gdzie towarzyszy Mu 3 apostołów (Piotr wraz z braćmi Jakubem i Janem) oraz Mojżesz i Eliasz. Uwagę zwraca także fakt, że podczas objawienia się Jezusa w chwale (co jest obrazem powstania ze śmierci) głos Ojca z Nieba nazywa Go „Synem”, dokładnie tak samo, jak podczas Jego chrztu (Mk 9:7; Mt 3:17).
Nie sposób też nie zauważyć, że liczby wyrażające prawdopodobny wiek Jezusa podczas chrztu (czyli 35 lat) oraz okres Jego działalności (3,5 roku) odpowiadają połowie okresu 70 lat ucisku Judy podczas niewoli babilońskiej i połowie okresu 7 lat ucisku Izraela (Jakuba), przy czym oba te wydarzenia są w Biblii utożsamiane z okresem Wielkiego Ucisku (Mt 24:15-16, 21; Dn 12:11; Dz 7:11). Wielki Ucisk związany jest z symboliką „1290 dni”, czyli 43 miesięcy, choć 1290 dni może także odnosić się do 1290 lat (czasu, jaki upłynął pomiędzy połową okresu ucisku Jakuba i okresu ucisku Judy, czyli od 1877 r. p.n.e. do 587 r. p.n.e.). Symbolika związana z uciskiem Jakuba łączy „wielki ucisk” z „wielkim głodem”. W tym kontekście obrazem Jezusa jest Józef, który zostaje zarządcą Egiptu w wieku 30 lat (Rdz 41:46), a jego konfrontacja z ojcem następuje, kiedy ma około 39 lat (możliwe, że 38,5 roku).
Liczba 38 łączy początek głodu za dni Eliasza z wiekiem Asy (38 lat), króla Judy, który panował 41 lat (do roku 870 p.n.e.; 1Krl 15:9). W 38 roku panowania Asy (874/873 p.n.e.) władzę nad Izraelem na 22 lata przejmuje Achab. Dane dotyczące chrztu Jezusa wskazują najprawdopodobniej na rok 29/30 n.e. (w kalendarzach juliańskim i gregoriańskim początkiem roku jest styczeń, który w kalendarzu żydowskim przypada na miesiąc siódmy [Tiszri]; kalendarz żydowski jest jednak bezużyteczny jeśli chodzi o odliczanie lat, gdyż zaczyna się od błędnej daty Stworzenia).
874/873 p.n.e. → 3 ½ → 870 p.n.e.
874/873 p.n.e. → 22 x 41 → 29/30 n.e.
Symboliczny chrzest Jezusa to obraz namaszczenia Jezusa na Kapłana Najwyższego na zawsze (na wzór Melchizedeka), namaszczenia z Ducha przez Ojca. Namaszczenie to staje się zarazem obrazem „chrztu na śmierć”, gdyż Jezus występuje tu jako Baranek ofiarny (Baranek Boży). Innymi słowy, mamy tu dwa obrazy: namaszczenia Jezusa na Kapłana Najwyższego (przy czym Jezus jest Świątynią Duchową, a Jego zbawieni wybrańcy są „żywymi kamieniami”) oraz złożenia Jezusa w ofierze.
Należy też wspomnieć, że choć polskie tłumaczenie zwrotu „utrapienie dusz” jako „pościć” podczas Dnia Zadośćuczynienia jest tłumaczeniem niewłaściwym (Kpł 16:29, 31; 23:27, 29, 32), to użyte tu oryginalne słowo anah może oznaczać również „uniżyć”, przy czym słowo „dusz” wskazuje na kontekst duchowy. Stąd jak najbardziej można tu brać pod uwagę „post duchowy”, na co Biblia wyraża zgodę (Iz 58:5; Ps 35:13). Post z kolei łączy się z głodem.
Jako potomek Aarona i zarazem obraz Jezusa Jan Chrzciciel został wybrany jako kapłan najwyższy, by symbolicznie namaścić Jezusa, i to zarówno na ofiarę, jak i na posługę kapłańską. Obecność Jezusa i Ducha to obraz zarówno Świątyni jak i miejsca Najświętszego, czyli świętego świętych.
Wątkiem łączącym Święto Zadośćuczynienia z chrztem Jezusa jest symbolika oczyszczenia duchowego (oczyszczenia z grzechów; Kpł 16:30). Poza uniżeniem dusz i zakazem pracy Święto Zadośćuczynienia kładzie nacisk na oczyszczenie, w sensie oczyszczenia dusz, czego symbolem jest również chrzest (chrzest wodą jako obraz chrztu Duchem) oraz Potop za dni Noego (1P 3:20). Oczywiście punktem kulminacyjnym oczyszczenia duchowego jest Pascha i śmierć Jezusa na krzyżu, która jest zarazem obrazem „drugiego narodzenia”, czyli zmartwychwstania – najpierw zmartwychwstania duszy, a potem ciała.
Narodzinom Jezusa towarzyszył 40-dniowy okres oczyszczenia, podzielony na 7 dni (w ósmym dniu odbyło się obrzezanie) i 33 dni (Kpł 12:2-4). Oczyszczenie zostało ukończone w momencie Ukrzyżowania, a wszystko wskazuje na to, że był to rok 33 n.e. Wniebowstąpienie Jezusa miało miejsce 40 dni po Jego pierwszym ukazaniu się apostołom (oficjalnym zmartwychwstaniu ciała) i około 33 dni po drugim (wraz z Tomaszem Bliźniakiem). Wiele przesłanek wskazuje na to, że rokiem narodzenia Jezusa był rok 7 p.n.e., co, zgodnie z odliczaniem łącznym (z uwzględnieniem roku 7), ustala wiek Jezusa na 40 lat. Z fizycznego punktu widzenia, rok narodzenia Jezusa (7 p.n.e.) to rok jubileuszowy (przypadający co 50 lat począwszy od roku jego ustanowienia w momencie wejścia do ziemi Kanaan, czyli od roku 1407 p.n.e.). Z duchowego punktu widzenia, ogłoszenie przez Jezusa roku łaski Pana (Łk 4:18-19; Iz 61:1-2) wiąże się także z postem (Iz 58:6-7). Wspólnym mianownikiem postu (ucisku) i roku jubileuszowego jest Dzień Zadośćuczynienia. Mamy zatem post (ucisk) Jezusa a zaraz potem Jego konfrontację z Szatanem (kuszenie), następnie rozpoczęcie działalności kapłańskiej w momencie konfrontacji z Żydami w synagodze, podczas której Jezus odwołuje się do czasów Eliasza i Elizeusza, kiedy zbawiane były tylko jednostki (panował post lub głód duchowy). Co ciekawe, Kanaan z jednej strony symbolizuje ziemię obiecaną (obietnica dana Abrahamowi, a następnie potwierdzona Izaakowi i Jakubowi), a z drugiej nawiązuje do Kanaana, wnuka Noego, przeklętego ze względu na klątwę rzuconą na Chama za odkrycie nagości ojca. Podbój ziemi Kanaan trwał około 6 do 7 lat (co wynika z wieku Kaleba – misja szpiegowska odbyła się w drugim roku eksodusu; Lb 10:11, 33; 11:21; 12:15; 13:20, 25; 14:7; Pwt 2:14; Joz 4:7, 10). Izrael pokonał wtedy łącznie 33 królów (Mojżesz dwóch a Jozue trzydziestu jeden; Joz 12). Mimo to podbój ziemi Kanaan trwa jeszcze za czasów króla Dawida, który około 400 lat później z rąk Jebuzytów wyrywa Jerozolimę, która staje się wtedy stolicą Królestwa Izraela. Zły raport od zwiadowców po 40-dniowej misji szpiegowskiej w ziemi obiecanej (10 na 12 było „przeciw”) poskutkował zesłaniem Izraela na 40-letnią tułaczkę po pustyni (1 rok za 1 dzień; Lb 14:34). Analizując z kolei drugi rok eksodusu, począwszy od 20 dnia miesiąca drugiego (Lb 10:11), widzimy, że najpierw upływa 3 dni (Lb 11:33), co prowadzi nas do 23 dnia miesiąca drugiego (zobacz Est 8:9), następnie upływa 30 dni (Lb 11:20-21), a potem jeszcze 7 dni (Lb 12:15), co prowadzi nas do 30 dnia miesiąca trzeciego (w kalendarzu biblijnym miesiąc ma 30 dni, co wynika m.in. z opisu Potopu). Zatem 40-dniowa misja szpiegowska musiała się skończyć około 10 dnia miesiąca piątego, co koresponduje z dniem zniszczenia świątyni jerozolimskiej (Jer 52:12; zobacz też Ez 20:1). Data zniszczenia świątyni jerozolimskiej (jej destrukcja trwała 3 dni, od 7-10 V) to jedna z kluczowych dat związanych z Potopem za dni Noego.
Wracając do Dnia Zadośćuczynienia, czyli potencjalnej daty chrztu Jezusa, święto to powiązaliśmy z uciskiem i ogłoszeniem wolności, a oba te wątki z definicją postu duchowego (Iz 58:5). Ze względu na post oraz Eliasza i Elizeusza mamy tu nawiązanie do okresu 3,5 roku głodu za dni Eliasza, jak i do przelania na Elizeusza podwójnej porcji Ducha. Poza ofiarą wyznaczoną podczas Święta Zadośćuczynienia dodatkowo wybierano dwa kozły, z których jednego ofiarowywano, a drugiego, żywego, wypuszczano na pustynię, na ziemię bezpłodną, jako nosiciela win Izraela. Z jednej strony mamy tu zatem symbolikę konfrontacji Jezusa z Szatanem na pustyni po chrzcie, gdzie nosicielem grzechów, czyli duchem nieczystym, jest sam Szatan, a z drugiej mamy Jezusa jako Ducha Żywego wysyłanego do pogan („duchów nieczystych”) na całym świecie, bo pustynia obrazuje niezbawiony świat, przy czym czytamy, że „swoi” nie rozpoznali Jezusa, którego porównywali do Belzebuba, czyli Szatana (Mt 10:25, 12:24-29; Mk 3:22, 30).
Poszukując cech symboliki zbawienia wspólnych ze Starym Testamentem, natrafiamy na wejście Izraela do ziemi obiecanej po 40 latach pielgrzymki na pustyni. Z wydarzeniem tym wiąże się przejście przez rzekę Jordan dnia 10 I (10 Nisan; Joz 4:19), do którego przygotowania trwały 3 dni (Joz 1:11; 3:2, 3). Tymczasem posługa Jezusa trwała 3 lata (a dokładniej 3,5 roku), zgodnie z biblijnym przyzwoleniem, które umożliwia podstawienie 1 roku za 1 dzień i na odwrót (Lb 14:34; Ez 4:6). Oczywiście, symbolika „trzech dni” łączy się także z drugim zmartwychwstaniem Jezusa, czyli zmartwychwstaniem ciała, które wydarzyło się „dnia trzeciego”.
Niepodważalnym łącznikiem ze starotestamentową datą wejścia do ziemi obiecanej 10 I jest uroczysty wjazd Jezusa do Jerozolimy na osłach (powszechnie nazywany „Niedzielą Palmową”) w tym samym dniu, 10 I, co pokrywa się także z datą wyboru Baranka ofiarnego (Wj 12:3), który miał zostać złożony w ofierze dnia 14 I, czyli w dniu Paschy (Wj 12:6). Ofiarę paschalną spożywano od wieczora dnia 14 Nisan (Kpł 23:5) przez noc, kończąc ją przed porankiem (Wj 12:8-10), przy czym zgodnie z kalendarzem biblijnym (żydowskim) wieczorem rozpoczynał się już dzień 15 Nisan, czyli Święto Przaśników (Ezd 6:19,22). Dlatego tej nocy spożywano ofiarę paschalną wraz z przaśnikami (chlebem niekwaszonym, powszechnie nazywanym „macą”; Wj 12:8), z tą różnicą, że mięso należało spożyć przed upływem nocy, a przaśniki spożywano przez 7 kolejnych dni (Kpł 23:6). Można więc stwierdzić, że posiłek paschalny rozciąga się na dni 14 i 15 Nisan. Z drugiej jednak strony, dzień 15 Nisan nie pasuje do układanki, która pozwala utożsamić Ukrzyżowanie z ofiarą paschalną.
Zamieszanie wokół dni 14 i 15 Nisan wynika z tego, że w kalendarzu żydowskim dzień rozpoczyna się po zachodzie słońca (1Kor 11:23), a w tradycyjnych kalendarzach o północy. Ponadto, zgodnie z tradycją żydowską, baranka zabijano popołudniu dnia 14 Nisan, a według Biblii odbywało się to wieczorem dnia 14 Nisan (Wj 12:6). Przykładowo, jeżeli dzień 15 Nisan wypada 1 kwietnia i jest to piątek, to w rzeczywistości dzień 15 Nisan rozpoczyna się 31 marca, w czwartek, po zachodzie słońca, a kończy 1 kwietnia, w piątek, przed zachodem słońca. Nowy Testament najwyraźniej łączy ofiarę paschalną z pierwszym dniem Święta Przaśników (Mt 26:17; Mk 14:12; Łk 22:7), z kolei według ewangelii Jana dzień ofiary paschalnej pokrywa się z dniem ukrzyżowania Jezusa, który nastąpił nazajutrz po „ostatniej wieczerzy” Jezusa (J 18:28,39; 19:14-16). Panuje spór co do ustalenia prawidłowej daty, a nawet godziny ukrzyżowania Jezusa. Jego powodem mają być rozbieżności wynikające z dwóch różnych systemów pomiaru czasu (np. kalendarza żydowskiego i juliańskiego) bądź pomiaru odległości. Poza Judeą nów Księżyca mógł być rozpatrywany w odniesieniu do rzymskiego systemu pomiaru czasu, gdyż Judea znajdowała się pod panowaniem Rzymu (członkowie diaspory żydowskiej zwykle obchodzili święta 8-dniowe). Istotne jednak jest to, że Biblia łączy ze sobą daty 14 i 15 Nisan, podobnie jak łączy Paschę i Święto Przaśników. Nakaz spożywania przaśników obowiązywał od wieczora dnia 14 Nisan do wieczora dnia 21 Nisan (Wj 12:18). Wyjście z Egiptu łączy bowiem dwa przeciwstawne obrazy: śmierć pierworodnych synów Egiptu oraz wykupienie pierworodnych synów Izraela (Wj 13:13-16).
Wyjście z Egiptu utożsamiane jest z datą 15 Nisan (Lb 33:3), co wynika z pory nocnej (Wj 12:29; 41-42). Warto też zaznaczyć, że pierwszym przystankiem Eksodusu w 1447 r. p.n.e. było miasto Sukkot, którego nazwa nawiązuje do Święta Namiotów (Wj 12:37; Lb 33:5).
Ponieważ Księga (ewangelia) Jana sugeruje, że Jezus spożył wieczerzę paschalną z uczniami na dzień przed przygotowaniem Paschy, to – gdyby przyjąć, że ukrzyżowanie Jezusa miało miejsce dnia 14 Nisan – jedną Paschę mamy dnia 13 Nisan, a drugą 14 Nisan. Sami Żydzi nie byli co do tego zgodni i tak jest do dzisiaj. Saduceusze uznawali Paschę i Święto Przaśników za dwa odrębne święta, a Faryzeusze łączyli je w jedno, dlatego ci pierwsi uważali, ze dniem Paschy jest 14 Nisan, a drudzy, że 15 Nisan.
Jeszcze inne założenie, w kontekście pozornej sprzeczności dotyczącej daty śmierci Jezusa, zdaje się sugerować, że chodzi o obrazy (w przekazie duchowym) dwóch równoległych świąt – Paschy pierwszego i Paschy drugiego miesiąca, przy czym Pascha drugiego miesiąca odnosiłaby się wtedy do czasów Wielkiego Ucisku. Potwierdza to symbolika proroctwa o 70 tygodniach z Księgi Daniela (Dn 9), która wyraźnie wskazuje zarówno na okres pierwszego, jak i drugiego przyjścia Jezusa, czyli na okres, w którym zbawienie przechodzi od Żydów do „pogan” a następnie na okres, w którym przechodzi ono od chrześcijan do „innych pogan”. Każdy z tych okresów to również pozorne zwycięstwo Szatana, które ostatecznie obraca się w sąd spadający na niego, a wraz z nim na wszystkich niewybrańców. Szatan podszywa się pod Boga (anioła światłości), a niewybrańcy (jego aniołowie) podszywają się pod Bożych wybrańców (aniołów Bożych).
Podczas Paschy pierwszego miesiąca, kiedy Egipcjanie grzebią swoich pierworodnych, Żydzi wychodzą z Egiptu, natomiast podczas Paschy drugiego miesiąca (Wj 16:1) następuje zesłanie przepiórek (mięsa; wieczorem) i manny (chleba; rano). W Nowym Testamencie Jezus objawia się jako Chleb z nieba, a Jego Duch zrozumienia nazywany jest „mięsem”, które przeznaczone jest dla wybrańców Późnego Deszczu.
W czasie Święta Przaśników drugiego miesiąca, które trwało 7 dni, król Ezechiasz wraz z jego zgromadzeniem uchwalił świętować jeszcze 7 dni (2Krn 30:13, 21-23), co symbolizuje dwie porcje Późnego Deszczu w odniesieniu do czasów ostatecznych.
Inna z teorii uznaje, że rozbicie ofiary paschalnej na dwa dni, tj. 14 i 15 Nisan, wynikało z niemożności złożenia ofiar ceremonialnych w świątyni w ciągu jednego dnia, stąd część pielgrzymów (z południa) przybywała w porze wieczornej, a druga część (z północy) w porze porannej.
Nie wolno też zapomnieć, że pierwszy dzień święta Przaśników jest równocześnie szabatem, co by wykluczało dzień 15 Nisan jako dzień Ukrzyżowania, choć należy również pamiętać, że Żydzi nierzadko sami łamali prawo, na które tak chętnie się powoływali.
Tak czy inaczej, należy zwrócić uwagę na to, że na pierwszy rzut oka Nowy Testament łączy Paschę z pierwszym dniem Święta Przaśników (Mt 26:17; Mk 14:12; Łk 22:7-8), z tą różnicą, że u Mateusza słowo „dzień” w ogóle nie występuje, choć z drugiej strony, w tekście oryginalnym nigdzie nie pojawia się słowo „święto”, przy czym słowo protos („pierwszy”) można także przetłumaczyć jako „przed” lub „początek”, a słowo hemera („dzień”) może także oznaczać jakiś „okres” lub „sezon”. Biorąc to pod uwagę, można założyć, że spożywanie przaśników odnosi się do samego dnia Paschy, przyjście uczniów Jezusa do okresu „przed” Świętem Przaśników, a zabicie ofiary paschalnej do okresu spożywania przaśników, jednak przed pierwszym dniem święta. Oczywiście, jest to tylko jedna z koncepcji, pozwalająca zachować zgodność przekazu z rzeczywistością fizyczną, co zarazem może być pułapką. Zawsze jednak powinniśmy koncentrować się na przekazie duchowym. Jezusa nie dotyczy wypełnianie prawa fizycznego, gdyż przyszedł On wypełnić Prawo Ducha, i to zarówno jako Baranek Ofiarny, ale i jako Kapłan Najwyższy, który tę ofiarę składa.
Powszechnie przyjmuje się, że Jezus umarł dnia 14 Nisan w 33 roku naszej ery. Przekonanie to wynika z potrzeby dopasowania tej daty do opisu biblijnego, który wspomina o dniu poprzedzającym szabat, a więc o piątku przed zachodem słońca (J 19:14-16; 19), który w dniu 14 Nisan wypadał w latach 30, 33 i 36 n.e., a więc podczas kadencji prokuratora Judei Poncjusza Piłata (26-36 r. n.e., według źródeł świeckich). Ponadto 15 rok panowania Cesarza Tyberiusza (14-37 r. n.e., według źródeł świeckich) pokrywa się z rokiem 29 n.e., który zbiega się z działalnością Jana. Chrzest Jezusa miał miejsce w porze jesiennej. Dodając więc do tego 3 lata i 6 miesięcy działalności Jezusa (m.in. poprzez odniesienie do Eliasza; niektórzy liczą też, ile razy Jezus obecny był na świętach Paschy), uzyskujemy datę Ukrzyżowania w roku 33 n.e. w porze wiosennej, kiedy obchodzona jest Pascha. Pamiętajmy jednak, że wyliczenia te opierają się na źródłach świeckich. Dosłowne potraktowanie tych opisów staje się jednak źródłem szeregu sprzeczności oraz sporów, na przykład o to, czy wieczerza Jezusa z apostołami miała miejsce 13 czy 14 Nisan, bo jeżeli 14, to Ukrzyżowanie musiałoby wypaść dnia 15 Nisan, a wtedy nie da się dopasować piątku do daty Ukrzyżowania w latach 26-36 n.e. Trwa także spór o godzinę ukrzyżowania Jezusa. Według Marka (Mk 15:25) miało się ono odbyć około godziny trzeciej, a według Mateusza i Łukasza (Mt 27:45; Łk 23:44) około godziny szóstej, ze wskazaniem, że śmierć nastąpiła o godzinie dziewiątej. Według Jana (J 19:14) o godzinie szóstej zapadł dopiero wyrok śmierci, co może także wskazywać na moment ukrzyżowania pomiędzy godzinami trzecią a dziewiątą, z punktem kulminacyjnym o godzinie szóstej, kiedy zapadła ciemność. Dlatego Jan używa wyrażenia „około szóstej”. Inny spór dotyczy zakupu wonności na namaszczenie ciała Jezusa (przed czy po szabacie oraz, czy mowa o szabacie dnia siódmego; Mk 16:1; Łk 23:56).
Oczywiście można też założyć, że wieczerza paschalna rozpoczęła się dnia 14 Nisan po zachodzie słońca, a więc po przejściu z dnia 13 Nisan w 14 Nisan. Wtedy ukrzyżowanie Jezusa, które odbyło się w ciągu dnia, również miałoby miejsce dnia 14 Nisan. Ponieważ Ukrzyżowanie odbyło się za dnia, a zabicie ofiary paschalnej związane jest z nocą, noc zostaje tu przywołana symbolicznie poprzez wzmiankę o nastaniu „ciemności”. Data 15 Nisan ma zatem znaczenie bardziej symboliczne jako początek święta Przaśników, jako dzień szabatu, czy jako dzień wyjścia z Egiptu. Tradycja żydowska zakazuje pracy w dzień szabatu, łącznie z ograniczeniem przemieszczania się, a, duchowo rzecz biorąc, szabat symbolizuje odpoczynek (zbawienie) w Jezusie Chrystusie. Dokładna analiza procesu aresztowania i uśmiercenia Jezusa ujawnia cały szereg przykładów naruszenia prawa, abstrahując już od braku uznania Jezusa za Boga przez religijnych przywódców czy fałszywego świadectwa składanego przeciw Jezusowi, by uzyskać wyrok skazujący. Duchowo rzecz ujmując, to właśnie owo fałszywe świadectwo składane przeciw Duchowi Bożemu (duchowemu przekazowi Słowa) de facto obnaża fakt skazania na śmierć (na obecność w nich ducha Szatana) samych oskarżycieli, czyli „dzieci Szatana” – wszystkich niezbawionych, a docelowo wszystkich niewybrańców.
Symboliczny „Wielki Tydzień”, trwający od dnia 9 do 16 Nisan czy od 10 do 17 Nisan (licząc po zachodzie słońca), niejako wskazuje, że środek przypada na 14 Nisan a koniec na 17 Nisan, czyli na dwie prominentne daty Święta Paschy (Przaśników). Ma to również zastosowanie w przypadku obchodów Paschy drugiego miesiąca („Drugiej Paschy”), czyli dat 14 i 17 Zif (na dzień 17 Zif przypada początek Deszczu podczas Potopu; Rdz 7:11, 12). Święto Paschy (Przaśników) identyfikowane jest z siedmioma dniami – siedem dni mamy również od symbolicznego wyboru Baranka (dnia 10 Nisan – świeckie obchody Niedzieli Palmowej, choć uroczysty wjazd Jezusa mógł mieć miejsce w poniedziałek) do pierwszego ukazania się Jezusa apostołom w Wieczerniku (17 Nisan), które stanowi symbol spełnienia obietnicy zmartwychwstania ciała. Zauważmy także, że ze względu na brak pewności co do nowiu księżyca i zgodności z jego obserwacją w Palestynie, wśród diaspory żydowskiej święto to obchodzone jest przez 8 dni. Niemniej jednak siódmy dzień Święta Paschy ma szczególną wymowę, bowiem utożsamiany jest z przejściem przez Morze Czerwone. Innym ważnym dniem jest drugi dzień tego święta, czyli dzień 16 Nisan, w którym rozpoczyna się liczenie omeru (Kpł 23:15,16), tzn. okresu 49 dni do Święta Pięćdziesiątnicy (Święta Tygodni lub Święta Żniw), kiedy składano ofiarę z pszenicy. Święto Pięćdziesiątnicy jest pewną analogią do Roku Jubileuszowego.
Z wejściem do ziemi obiecanej wiążą się obchody roku szabatowego, który jest z kolei początkiem roku jubileuszowego, który oficjalnie, według zaleceń Boga, przypada na dzień 10 VII (Kpł 25:2, 9-12), a więc na Dzień Zadośćuczynienia (lub Przebłagania; Kpł 16:29-34; 23:27-32; Lb 29:7-11). Rzeka Jordan łączy ze sobą dwa duże wydarzenia symboliczne – „przejście”, które jest głównym motywem Paschy (słowo pascha jest greckim odpowiednikiem hebrajskiego pesach, które oznacza „przejście"), oraz chrzest Jezusa. Łączy zatem dzień 10 I (wejście do ziemi Kanaan i wybór baranka) z dniem 10 VII (rok jubileuszowy i Święto Zadośćuczynienia). Tak jak 3,5 dnia, czyli „pół tygodnia”, połączyliśmy z Paschą, czyli dniem 14 I, tak też dzień 10 VII (zakładaną datę chrztu Jezusa w roku 29 n.e.) łączy z dniem 10 I, czyli dniem wyboru baranka na ofiarę paschalną (w roku 33 n.e.), okres 3,5 roku, zgodnie z zasadą, że 1 dzień to 1 rok (Lb 14:34; Ez 4:6).
Jeśli rodzina była nieliczna, baranka wybierano i spożywano wraz z sąsiadami, a więc w dwie rodziny (Wj 12:4). Podczas „triumfalnego wjazdu” Jezusa do Jerozolimy witały Go dwa tłumy – ten przed Nim i ten po Nim (Mt 21:9) – idące z gałązkami palmowymi (J 12:13). Nawiązuje to do wielkiego tłumu „pogan” (wybrańców) podczas okresu Wielkiego Ucisku (Ap 7:9), przy czym gałązki palmowe przywołują na myśl budowę szałasów (Ne 8:15) podczas Święta Szałasów (Namiotów). Wcześniej wspomnieliśmy o pierwszym postoju podczas Eksodusu, którym był Sukkot („szałas”). Jak się później przekonamy, to właśnie w czasie Święta Szałasów Noe wypuszcza gołębicę na drugą i trzecią misję, w „środku” tego święta oraz na jego końcu. Druga misja gołębicy (17 VII) przynosi owoc w postaci gałązki oliwnej, która jest symbolem Jezusa Chrystusa. Data 17 VII jest także bardzo prawdopodobną datą narodzin Jezusa.
Wszystko wskazuje też na to, że narodziny Jana Chrzciciela miały miejsce około momentu wyboru baranka na święto Paschy drugiego miesiąca (dnia 9/10 Zif), co oznacza, że obrzezanie Jana musiałoby nastąpić około połowy święta Paschy drugiego miesiąca (17 II). Daty te odpowiadają datom zapowiedzi Potopu (9/10 II; Rdz 7:4,10) oraz początku Deszczu (17 II), przy czym wody Potopu utrzymywały się przez pięć miesięcy (150 dni; Rdz 7:24). Co ciekawe, Jan był starszy od Jezusa o około 6 miesięcy (Łk 1:26, 36), z naciskiem na 5 miesięcy (Łk 1:24), więc mogło to być około 157 lub 158 dni. Daty 9 II i 10 II wynikają z faktu, że deszcz rozpoczął się „po siedmiu dniach”, a nie „dnia siódmego”, co może oznaczać zarówno 9 II, jak i 10 II. Święto Zadośćuczynienia (Pojednania), choć oficjalnie związane z datą 10 VII, uwzględnia także dzień 9 VII (Kpł 23:32). Podkreślmy raz jeszcze, że według kalendarza biblijnego (i żydowskiego) dzień rozpoczyna się w porze wieczornej, po zachodzie słońca.
Należy też dodać, że Żydzi prowadzą kalendarz na dwa sposoby, to znaczy, kalendarz oficjalny (cywilny), w którym dzień 1 Tiszri jest początkiem roku, oraz kalendarz świąteczny, w którym rok otwiera dzień 1 Nisan. Innymi słowy, I i VII miesiąc hebrajski mieszają się ze sobą, co oznacza, że Święto Paschy i Święto Namiotów, które w kalendarzu świątecznym wypadają odpowiednio w miesiącach I (marzec/kwiecień) i VII (wrzesień/październik), w kalendarzu cywilnym wypadają odwrotnie, a więc w miesiącach VII (marzec/kwiecień) i I (wrzesień/październik).
Jak już wspomnieliśmy, motyw Paschy odnosi się do wyjścia z niewoli egipskiej właśnie w nawiązaniu do Święta Paschy i Święta Przaśników, a kończy wejściem do ziemi obiecanej około 40 lat później. W zasadzie wędrówka Izraela (z około czterdziestoma dwoma postojami) jest niejako podzielona na trzy okresy: pierwszy rok z czternastoma postojami, następnie trzydzieści osiem lat (Pwt 2:14) z dwudziestoma postojami i w końcu ostatni rok z ośmioma postojami. Co ciekawe, genealogia Jezusa obejmuje 42 pokolenia, podzielone na 3 okresy po 14 pokoleń (Mt 1:17). Z kolei liczba 38 może wskazywać na wiek Jezusa w momencie Ukrzyżowania.
Zacznijmy od tego, że Herod poszukiwał dzieci do drugiego roku życia (Mt 2:16), a pobyt Jezusa w Egipcie, choć jego długości nie sprecyzowano (powszechnie przyjmuje się, że Herod Wielki umarł w roku 4 p.n.e., mimo że niektórzy wskazują na rok 1 p.n.e. czy nawet rok 1 n.e.), z dużą dozą prawdopodobieństwa mógł wynosić 3 lata lub 3,5 roku, w ramach analogii do długości okresu posługi Jezusa lub okresu głodu za dni Eliasza. Wskazywałoby to na powrót Jezusa do ziemi Izraela (najpierw do Nazaretu, jak pamiętamy) w wieku około 5 lat. Duchowo rzecz ujmując, Egipt to także symbol niewoli Szatana, a „ukrywanie się” Jezusa to „ukrywanie” lub inaczej wstrzymanie zbawienia, co jest obrazem równoległym do okresu głodu Słowa Bożego.
Symbolika dotycząca narodzenia Jezusa rozpoczyna w Księdze Apokalipsy obrazowy opis wojny pomiędzy Michałem (obrazującym Jezusa) a Smokiem (obrazującym Szatana). Szatan pociąga za sobą niewybrańców („trzecią część gwiazd nieba”; Ap 12:4), natomiast Jezus rodzi się w kobiecie i z kobiety (w wybrańcach Bożych i jako Prawo Ducha). Kiedy dziecię zostaje zabrane do Nieba (Ap 12:5), wówczas dokonuje się sąd nad Szatanem. „Kobieta” (wybrańcy Boży) karmiona jest na pustyni przez 1260 dni w miejscu wyznaczonym przez Boga (Ap 12:6). Kiedy Szatan zostaje zrzucony z Nieba na Ziemię, Kobieta, pod osłoną dwóch skrzydeł orła wielkiego, jest nadal żywiona w miejscu na pustyni „przez czas i czasy i połowę czasu” (Ap 12:14). Wówczas Szatan atakuje ją wodą, niczym powodzią, jednak wody powodzi zostają pochłonięte przez ziemię (Ap 12:16). „Skrzydła orła” to obraz obecności dwóch Świadków, Ojca i Ducha (lub Ojca i Syna), czyli obraz zbawienia wszystkich wybrańców, natomiast „powódź”, czyli symboliczne rozlanie się ducha Szatana i jego fałszywych doktryn, to obraz sądu (pochłonięcia) wszystkich niewybrańców. Symbolika zarówno „1260 dni”, jak i „czasu, czasów i połowy czasu” nawiązuje do okresu „trzech i pół roku”, choć może też chodzić o dwa różne okresy (mogą to być dwa różne symbole).
Pobyt Jezusa (Zbawiciela) w Egipcie, czyli „ukrycie zbawienia”, to także symboliczna śmierć Jezusa. Zgodnie z zasadą, że „zamiar oznacza czyn”, tak jak to było w przypadku symbolicznej ofiary Abrahama, którą chciał złożyć z własnego syna, Izaaka (Heb 11:17), pobyt Jezusa w Egipcie ukazuje Szatana jako „zabójcę”. W tym kontekście oznacza to duchową śmierć Słowa Bożego lub inaczej brak zbawczego Słowa Bożego, co jest obrazem sądu Bożego. Zakończenie proroctwa wizją śmierci Dwóch Świadków (obrazującą śmierć Syna, który przebywał w Duchu, ze wskazaniem Święta Paschy jako dnia egzekucji, a Jerozolimy jako miejsca ukrzyżowania), łączy ich śmierć z symboliką duchowego Egiptu i duchowej Sodomy oraz z symboliką okresu trzech i pół dnia (Ap 11:9, 11), który odpowiada okresowi trzech i pół roku.
Stwierdzenie, że Jezus mógł przebywać w Egipcie przez trzy i pół roku nie jest zatem bezpodstawne.
Należy przy tym zwrócić uwagę na to, że wcześniej, przy okazji rodowodu Jezusa (wg. Mateusza), wspomnieliśmy o 3 okresach po 14 pokoleń każdy, co w sumie daje 42, którą to liczbę zestawiliśmy z liczbą postojów Izraela podczas Eksodusu. W przypadku drugiego rodowodu Jezusa (wg. Łukasza), Jego wiek, także w nawiązaniu do rozpoczęcia przez Niego działalności, która z kolei została zainicjowana przez Jego chrzest, podany jest jako „około 30 lat” (Łk 3:23). Odliczając około 30 lat od „eksodusu” Jezusa z Egiptu, kiedy musiał mieć około 5 do 5,5 roku, odkrywamy, że rzeczywisty wiek Jezusa podczas chrztu, czyli w momencie rozpoczęcia działalności, musiał wynosić około 35 lat. Na tej podstawie łatwo wyliczyć wiek Jezusa w momencie Jego ukrzyżowania, to znaczy, około 38 lat (a dokładniej 38,5 roku).
Z pewnością wiek „około 30 lat” ma także znaczenie umowne jako wiek wymagany do służby kapłańskiej (w przypadku Lewitów; Lb 4:3; 1Krn 23:3), choć później został on zmieniony na lat 20 (1Krn 23:24, 27). Daje to pewną podstawę, by wydarzenia związane z chrztem Jezusa umiejscowić 29,5 roku, czyli „około 30 lat”, po Jego wyjściu z Egiptu. Eksodus z pewnością można skojarzyć z okresem Paschy. O „eksodusie” (Łk 9:31) Jezus mówi także podczas przeobrażenia na Górze, gdzie towarzyszy Mu 3 apostołów (Piotr wraz z braćmi Jakubem i Janem) oraz Mojżesz i Eliasz. Uwagę zwraca także fakt, że podczas objawienia się Jezusa w chwale (co jest obrazem powstania ze śmierci) głos Ojca z Nieba nazywa Go „Synem”, dokładnie tak samo, jak podczas Jego chrztu (Mk 9:7; Mt 3:17).
Nie sposób też nie zauważyć, że liczby wyrażające prawdopodobny wiek Jezusa podczas chrztu (czyli 35 lat) oraz okres Jego działalności (3,5 roku) odpowiadają połowie okresu 70 lat ucisku Judy podczas niewoli babilońskiej i połowie okresu 7 lat ucisku Izraela (Jakuba), przy czym oba te wydarzenia są w Biblii utożsamiane z okresem Wielkiego Ucisku (Mt 24:15-16, 21; Dn 12:11; Dz 7:11). Wielki Ucisk związany jest z symboliką „1290 dni”, czyli 43 miesięcy, choć 1290 dni może także odnosić się do 1290 lat (czasu, jaki upłynął pomiędzy połową okresu ucisku Jakuba i okresu ucisku Judy, czyli od 1877 r. p.n.e. do 587 r. p.n.e.). Symbolika związana z uciskiem Jakuba łączy „wielki ucisk” z „wielkim głodem”. W tym kontekście obrazem Jezusa jest Józef, który zostaje zarządcą Egiptu w wieku 30 lat (Rdz 41:46), a jego konfrontacja z ojcem następuje, kiedy ma około 39 lat (możliwe, że 38,5 roku).
Liczba 38 łączy początek głodu za dni Eliasza z wiekiem Asy (38 lat), króla Judy, który panował 41 lat (do roku 870 p.n.e.; 1Krl 15:9). W 38 roku panowania Asy (874/873 p.n.e.) władzę nad Izraelem na 22 lata przejmuje Achab. Dane dotyczące chrztu Jezusa wskazują najprawdopodobniej na rok 29/30 n.e. (w kalendarzach juliańskim i gregoriańskim początkiem roku jest styczeń, który w kalendarzu żydowskim przypada na miesiąc siódmy [Tiszri]; kalendarz żydowski jest jednak bezużyteczny jeśli chodzi o odliczanie lat, gdyż zaczyna się od błędnej daty Stworzenia).
874/873 p.n.e. → 3 ½ → 870 p.n.e.
874/873 p.n.e. → 22 x 41 → 29/30 n.e.
Symboliczny chrzest Jezusa to obraz namaszczenia Jezusa na Kapłana Najwyższego na zawsze (na wzór Melchizedeka), namaszczenia z Ducha przez Ojca. Namaszczenie to staje się zarazem obrazem „chrztu na śmierć”, gdyż Jezus występuje tu jako Baranek ofiarny (Baranek Boży). Innymi słowy, mamy tu dwa obrazy: namaszczenia Jezusa na Kapłana Najwyższego (przy czym Jezus jest Świątynią Duchową, a Jego zbawieni wybrańcy są „żywymi kamieniami”) oraz złożenia Jezusa w ofierze.
Należy też wspomnieć, że choć polskie tłumaczenie zwrotu „utrapienie dusz” jako „pościć” podczas Dnia Zadośćuczynienia jest tłumaczeniem niewłaściwym (Kpł 16:29, 31; 23:27, 29, 32), to użyte tu oryginalne słowo anah może oznaczać również „uniżyć”, przy czym słowo „dusz” wskazuje na kontekst duchowy. Stąd jak najbardziej można tu brać pod uwagę „post duchowy”, na co Biblia wyraża zgodę (Iz 58:5; Ps 35:13). Post z kolei łączy się z głodem.
Jako potomek Aarona i zarazem obraz Jezusa Jan Chrzciciel został wybrany jako kapłan najwyższy, by symbolicznie namaścić Jezusa, i to zarówno na ofiarę, jak i na posługę kapłańską. Obecność Jezusa i Ducha to obraz zarówno Świątyni jak i miejsca Najświętszego, czyli świętego świętych.
Wątkiem łączącym Święto Zadośćuczynienia z chrztem Jezusa jest symbolika oczyszczenia duchowego (oczyszczenia z grzechów; Kpł 16:30). Poza uniżeniem dusz i zakazem pracy Święto Zadośćuczynienia kładzie nacisk na oczyszczenie, w sensie oczyszczenia dusz, czego symbolem jest również chrzest (chrzest wodą jako obraz chrztu Duchem) oraz Potop za dni Noego (1P 3:20). Oczywiście punktem kulminacyjnym oczyszczenia duchowego jest Pascha i śmierć Jezusa na krzyżu, która jest zarazem obrazem „drugiego narodzenia”, czyli zmartwychwstania – najpierw zmartwychwstania duszy, a potem ciała.
Narodzinom Jezusa towarzyszył 40-dniowy okres oczyszczenia, podzielony na 7 dni (w ósmym dniu odbyło się obrzezanie) i 33 dni (Kpł 12:2-4). Oczyszczenie zostało ukończone w momencie Ukrzyżowania, a wszystko wskazuje na to, że był to rok 33 n.e. Wniebowstąpienie Jezusa miało miejsce 40 dni po Jego pierwszym ukazaniu się apostołom (oficjalnym zmartwychwstaniu ciała) i około 33 dni po drugim (wraz z Tomaszem Bliźniakiem). Wiele przesłanek wskazuje na to, że rokiem narodzenia Jezusa był rok 7 p.n.e., co, zgodnie z odliczaniem łącznym (z uwzględnieniem roku 7), ustala wiek Jezusa na 40 lat. Z fizycznego punktu widzenia, rok narodzenia Jezusa (7 p.n.e.) to rok jubileuszowy (przypadający co 50 lat począwszy od roku jego ustanowienia w momencie wejścia do ziemi Kanaan, czyli od roku 1407 p.n.e.). Z duchowego punktu widzenia, ogłoszenie przez Jezusa roku łaski Pana (Łk 4:18-19; Iz 61:1-2) wiąże się także z postem (Iz 58:6-7). Wspólnym mianownikiem postu (ucisku) i roku jubileuszowego jest Dzień Zadośćuczynienia. Mamy zatem post (ucisk) Jezusa a zaraz potem Jego konfrontację z Szatanem (kuszenie), następnie rozpoczęcie działalności kapłańskiej w momencie konfrontacji z Żydami w synagodze, podczas której Jezus odwołuje się do czasów Eliasza i Elizeusza, kiedy zbawiane były tylko jednostki (panował post lub głód duchowy). Co ciekawe, Kanaan z jednej strony symbolizuje ziemię obiecaną (obietnica dana Abrahamowi, a następnie potwierdzona Izaakowi i Jakubowi), a z drugiej nawiązuje do Kanaana, wnuka Noego, przeklętego ze względu na klątwę rzuconą na Chama za odkrycie nagości ojca. Podbój ziemi Kanaan trwał około 6 do 7 lat (co wynika z wieku Kaleba – misja szpiegowska odbyła się w drugim roku eksodusu; Lb 10:11, 33; 11:21; 12:15; 13:20, 25; 14:7; Pwt 2:14; Joz 4:7, 10). Izrael pokonał wtedy łącznie 33 królów (Mojżesz dwóch a Jozue trzydziestu jeden; Joz 12). Mimo to podbój ziemi Kanaan trwa jeszcze za czasów króla Dawida, który około 400 lat później z rąk Jebuzytów wyrywa Jerozolimę, która staje się wtedy stolicą Królestwa Izraela. Zły raport od zwiadowców po 40-dniowej misji szpiegowskiej w ziemi obiecanej (10 na 12 było „przeciw”) poskutkował zesłaniem Izraela na 40-letnią tułaczkę po pustyni (1 rok za 1 dzień; Lb 14:34). Analizując z kolei drugi rok eksodusu, począwszy od 20 dnia miesiąca drugiego (Lb 10:11), widzimy, że najpierw upływa 3 dni (Lb 11:33), co prowadzi nas do 23 dnia miesiąca drugiego (zobacz Est 8:9), następnie upływa 30 dni (Lb 11:20-21), a potem jeszcze 7 dni (Lb 12:15), co prowadzi nas do 30 dnia miesiąca trzeciego (w kalendarzu biblijnym miesiąc ma 30 dni, co wynika m.in. z opisu Potopu). Zatem 40-dniowa misja szpiegowska musiała się skończyć około 10 dnia miesiąca piątego, co koresponduje z dniem zniszczenia świątyni jerozolimskiej (Jer 52:12; zobacz też Ez 20:1). Data zniszczenia świątyni jerozolimskiej (jej destrukcja trwała 3 dni, od 7-10 V) to jedna z kluczowych dat związanych z Potopem za dni Noego.
Wracając do Dnia Zadośćuczynienia, czyli potencjalnej daty chrztu Jezusa, święto to powiązaliśmy z uciskiem i ogłoszeniem wolności, a oba te wątki z definicją postu duchowego (Iz 58:5). Ze względu na post oraz Eliasza i Elizeusza mamy tu nawiązanie do okresu 3,5 roku głodu za dni Eliasza, jak i do przelania na Elizeusza podwójnej porcji Ducha. Poza ofiarą wyznaczoną podczas Święta Zadośćuczynienia dodatkowo wybierano dwa kozły, z których jednego ofiarowywano, a drugiego, żywego, wypuszczano na pustynię, na ziemię bezpłodną, jako nosiciela win Izraela. Z jednej strony mamy tu zatem symbolikę konfrontacji Jezusa z Szatanem na pustyni po chrzcie, gdzie nosicielem grzechów, czyli duchem nieczystym, jest sam Szatan, a z drugiej mamy Jezusa jako Ducha Żywego wysyłanego do pogan („duchów nieczystych”) na całym świecie, bo pustynia obrazuje niezbawiony świat, przy czym czytamy, że „swoi” nie rozpoznali Jezusa, którego porównywali do Belzebuba, czyli Szatana (Mt 10:25, 12:24-29; Mk 3:22, 30).